Av İhalesinde Son Durum: Yürütmeyi Durdurma Kararı Verildi
Türkiye Vegan Derneği (TVD) tarafından 24 Kasım’da, Konya ve Karaman’daki yaban koyunu ve yaban keçisi av ihalesinin durdurulma ve iptal edilmesi yönünde açılan davaya durdurma kararı verildi. Mahkeme, ara kararda Türkiye’deki nesli tükenme tehlikesi altındaki Anadolu yaban koyunu (Ovis gmelini anatolica) ve yaban keçisi (Capra aegagrus) türlerinin öldürülmesini kapsayan av ihalesinde hayvanlar lehine karar alarak yürütmeyi durdurdu.
Konya 1. İdare Mahkemesi, ön etüt ve envanter raporları ile ihaleye ilişkin hazırlanmış tüm raporlar dahil olmak üzere, “dava konusu işlemin hukuki ve maddi” gerekçelerine dair ayrıntılı bakanlık savunmasını içeren belgelerin 15 gün içinde kendilerine ulaştırılması gerektiğini belirtti. Ayrıca 15 maddelik ara karar gereğinin tüm yönleriyle yerine getirilmesinin “yasal zorunluluk” olduğu vurgulandı.
Bakanlığa karşı açılan davada yürütmenin iptali kararının alınması, 31 Mart 2022 tarihine kadar av acenteleri aracılığıyla avcılar tarafından öldürülmesi planlanan her bir Anadolu yaban koyunu ve yaban keçisinin kurtulacağı anlamına gelecek.
Anadolu yaban koyunlarının yaşam hakkı üzerine maddi bedeller koyulmuştu. Birey başına en az 153 bin 900 TL, en fazla 157 bin 700 TL muammen bedel ile ihaleye çıkılırken, yaban keçilerinin her biri için en az 9 bin 300 TL bedel belirlenmişti.
Anadolu Yaban Koyunlarının Avlanması Ulusal ve Uluslararası Mevzuata Aykırı
TVD, bilimsel raporlara atıfla yürütmeyi durdurma ve iptal talepli bir dava dilekçesi hazırlamıştı. Aynı zamanda Tarım ve Orman Bakanlığı’na ait yayınlarda Anadolu yaban koyunuyla ilgili çelişkili ifadelere ve uygulamalara da raporda yer vermişti. Dilekçede bakanlıkça “Türkiye’nin zenginliği ve sembolü” olarak tanımlanan bu türün hassasiyetine dair şu bilgiler verildi:
“Yaban koyunu’nun bir alt türü olan Anadolu yaban koyunu (Ovis gmelini anatolica) Türkiye’ye ‘endemik’ bir türdür, yani Anadolu’ya özgüdür ve yalnızca ülkemizde İç Anadolu’nun çok kısıtlı bir alanında yaşamakta ve üremektedir. Halk arasında ‘ceren, ceran ya da dağ koyunu’ olarak da anılan bu nadir türün sayılarında sürekli bir düşüş olduğu yıllar içinde gözlemlendiği için Tarım ve Orman Bakanlığı bu türün ulusal mevzuat ile korunmasını şart koşmuştur. Ayrıca Bern Sözleşmesi’nin 3. maddesi uyarınca endemik bir tür olmasından ötürü avlanması hukuka aykırıdır.
Bizzat Tarım Orman Bakanlığının yayını olan Tarım Orman Dergisi’nin Ocak 2021 tarihli yayında, Türkiye’de 2019 yılı sayımı itibarıyla sadece 893 Anadolu Yaban Koyunu’nun tespit edildiği belirtilmiştir. Bu sayının, daha önce defalarca kez hakkında yapılan ihalelerin iptal edildiği ve ilgili iptal kararlarının da dilekçe ekinde sunulduğu kızıl geyik ve yaban keçisi türlerinden çok daha az olduğu ilgili yayında da görülebilmektedir.
Günümüzde sayıları son derece düşük olan bu türler uluslararası düzeyde de takip edilmektedir. Yaban koyunu Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından Neredeyse Tehdit Altında kategorisinde yer almaktadır. Bu duruma gerekçe olarak ‘avlanma, habitat kaybı ve çiftlik hayvanlarıyla yem/alan rekabeti gibi sebeplerle son üç nesilde (24 yıldır) sayılarının ciddi ölçüde azaldığı’ yönündeki tespit gösterilmiş olup bu durumun çok kısa sürede türün ‘hassas’ statüye düşmesine sebep olacağının da tahmin edildiği belirtilmektedir.
İptalini talep ettiğimiz ihale ile bu bölgede yaşayan bu türlerin avının iptali hususunda karar verilmezse, geri dönüşü olmayacak nitelikte bir karar verilmiş olacaktır.”
Konya ve Karaman Dava Dilekçesinde Kızıl Geyik Avına Karşı Yürütmeyi Durdurma Kararına Yer Verildi
2020 yılında kazanılan av karşıtı davalara ek olarak, ulusal ve uluslararası düzeyde koruma altında olan 15 kızıl geyiğin yaşam hakkı için 19 Ekim’de Tarım ve Orman Bakanlığı’na karşı açılan davada çıkan ara karar da emsal olarak dilekçeye eklendi.
Bolu İdare Mahkemesi, kızıl geyiklerle ilgili davada Kasım ayı başında yürütmeyi durdurma kararı almış, davalı bakanlıktan “dava konusu işlemin hukuki ve maddi” gerekçelerine dair ayrıntılı açıklamalar içeren belge ve raporların 15 gün içinde kendilerine ulaştırılması gerektiğini belirterek 15 maddelik ara karar gereğinin tüm yönleriyle yerine getirilmesinin “yasal zorunluluk” olduğunu vurgulamıştı.
Açılan Diğer Davaların Sonuçları Bekleniyor
TVD, Hayvan Hakları ve Etiği Derneği ile birlikte, yine “av turizmi” kapsamında Adana, Mersin, Hatay, Niğde ve Kayseri’de nesli tükenme riskiyle karşı karşıya olan 70 yaban keçisinin öldürülmesine engel olmak için Adana 2’nci İdare Mahkemesi’nde bir dava açmıştı.
Ankara ve İzmir baroları da bu yıl can kayıplarını engellemek için, Türkiye çapındaki tüm av ihalelerinin ve Merkez Av Komisyonu kararlarının iptalini talep eden iki ayrı dava açmıştı. TVD, Hayvan Hakları ve Etiği Derneği ve Hayvanlara Adalet Derneği de her iki davaya müdahillik başvurusunda bulunmuştu.
Hayvanların “av turizmi” kapsamında yaşam hakkı ihlali yaşamaması adına dava süreçleri izleniyor ve sonuçların hayvanlar lehine olması umut ediliyor. Bu doğrultuda hayvan hakları dernekleri, hayvan özgürlüğü aktivistleri ve barolar tarafından davalar takip ediliyor.
