Veganlar Nasıl B12 Alır?
Bitki temelli beslenen veganlara en sık sorulan soruların başında elbette B12 geliyor. B12 vitamininin bu denli tartışılmasının sebebi, insan yaşamı için son derece önemli olmasından kaynaklanıyor. Ancak bu tartışmalar ne yazık ki doğru bir kaynaktan çıkmıyor. Çünkü birçok insan B12 vitaminin hayvanlar tarafından üretildiğini düşünse de aslında B12 bakteriler tarafından üretilir ve en büyük kaynağı topraktır. Peki veganlar nasıl B12 alır?
B12’yi Hayvanlar Mı Üretir?
B12 vitamini sağlıklı bir beden için son derece gereklidir ve hayati bir rol oynar. Doğada bulunan bazı bakteriler B12 vitamininin üretilmesini sağlar. İnsan ve hayvanlarda bulunan bağırsaktaki bakterileri çok az miktarda emilimi gerçekleşmeyen B12 vitamini üretir. İnsanlar vücutlarında üretilen B12’yi kullanamadıkları için bu vitamini dışarıdan almaları gerekir.
B12 vitamini dendiğinde çoğunlukla hayvanlar B12 kaynağı olarak gösterilir. Bu da, bu vitaminin hayvanlar tarafından üretildiği, kırmızı et ve hayvansal ürünlerin temel yapı taşlarından biri olduğu ve sadece bu besinlerin tüketilmesi ile insan vücudundaki eksikliğin giderilebileceği düşüncesini oluşturur. Oysa B12 hayvanlar tarafından üretilmez.
Hayvanlar da B12’yi dışarıdan alır. Yani hayvanlar ve dolayısıyla hayvansal ürünler doğal olarak B12 kaynağı değildir. Üstelik günümüz şartlarında hayvanların aldıkları B12 de topraktan gelmez. Bugün hem endüstriyel hayvancılık sömrüsü altındaki hayvanlar hem de çiftliklerde “doğal üretim” adı altında sömürülen hayvanların neredeyse tamamı dışarıdan B12 takviyesi almaktadır. Hayvansal ürünlerinin fazla B12 içermesinin nedeni de tam olarak budur.
Veganlar Nasıl B12 Alır?
Bitkisel beslenenler, hayvanları aracı olarak kullanmak yerine doğrudan B12 takviyesi alarak sağlıklı bir şekilde yaşamlarına devam edebilirler. B12 tabletlerinin ve spreylerinin yanı sıra B12 takviyeli besinlerden, kahvaltılık mısır gevrekleri, bitkisel sütler ve diğer muadil ürünlerden B12 alabilirler. Bu konuda Dr. Oğuzcan Kınıkoğlu’nun B12 hakkında kaleme almış olduğu yazıya buraya tıklayarak bir göz atabilirsiniz.
Bitkilerde B12 Bulunur mu?
Eveti bitkilerde B12 bulunur. Aslında ne bitkiler alemine, ne de hayvanlar alemine ait olmayan bir besin kaynağı olarak tek bir çeşit mantar B12 vitamini içeriyor; bulunması zor olan ve çoğunlukla yurt dışından getirtilen meşe mantarı, daha iyi bilinen adı ile Şitake. Hayvanlar ve mantarlar dışında B12’nin aslında sadece toprakta bulunduğu göz önünde bulundurulduğunda akarsularda, özellikle göllerde bile bulunabiliyor.
Aslında B12 nerede bulunur diye sorduğumuzda basitçe toprakta bulunduğunu söyleyebiliriz. Yani, o döngüyle beraber canlıda üretilen toprağa karışıyor, toprakta üretilen canlıya gidiyor. Bu sebeple göl suyunda bile B12 bulunabilmesi mümkün.
B12 Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?
B12 eksikliğinin birçok belirtisi vardır ve B12 eksikliği halsizliğe, yorgunluğa, unutkanlığa sebep olabilir. Fakat bu bulgular günlük hayatta bir çok insanda hali hazırda görülebilecek bulgulardır. B12 vitamini eksikliğini tespit edebilmek için en güvenilir yöntem, laboratuvar tetkikleri ile vitamin ölçümünün yapılmasıdır. B12 eksikliği tanısı ancak doktorunuzun sizden isteyeceği kan testi sonuçları doğrultusunda konulabilir.
Vegan Patates isimli YouTube kanalında Melike Dede ile birlikte bilgilendirici içerikler paylaşan Dr. Oğuz Kınıkoğlu, “6 yıldır İç hastalıkları alanında çalışıyorum. Toplumun çoğunluğunun B12 vitamini kullandığını düşünürsek birçok kişi B12’ye bağlı kansızlık yaşıyor gibi algılarız ama bu vakaya sadece bir kere rastladım.” diyerek asında B12 eksikliğinin sadece veganlara özgü bir durum olmadığını ve toplumun büyük bir kesiminin B12 eksikliği yaşadıkları varsayımıyla takviye kullandığını ifade ediyor.
Bitkilerden Neden Alamıyoruz?
Veganlar nasıl B12 alır sorusunun bir cevabını da aslında bitki yemek olarak verebiliriz. Çünkü toprağın içinde yetişen bitkiler de aslında B12 bulundurabilirler. Ancak aşırı hijyen bu şekilde alabileceğimiz B12’yi engeller. İnsanlar toprakla artık eskisi kadar haşır neşir değiller ve topraktan aldıkları bir bitkiyi hijyen aşamalarından geçirdikten sonra yiyorlar. Aslında B12’yi direkt alamamızın önemli bir sebebi de hijyen usulleri.
Son derece ilginç bir araştırma bize bu konuyla ilgili fikir verebilir. Yapılan bir araştırmada Hindistan ve İngiltere arasındaki hijyen farkının aynı ailedeki bireyler üzerindeki B12 vitamini etkisi araştırılmış. Hindistan’ da yaşayan bireyler batıya göç ettikleri zaman iki ailenin B12 seviyeleri incelenmiş ve batıya göç edenlerin daha az B12 seviyesi olduğunu görülmüş. Hindistan’daki insanların daha fazla toz toprakla haşır neşir oldukları için B12’yi direkt olarak alabildikleri düşünülmüş. Bu da demek oluyor ki hijyen usulleri de B12 vitaminini topraktan direkt almamıza engel teşkil ediyor olabilir. Elbette bu sağlığımız için hijyen koşullarını hiçe saymalıyız anlamına gelmiyor.
B12 Vitamini Ne İşe Yarar?
- Hücre üretiminin devamını sağlamaya yardımcı olur.
- Anemi olarak tanımlanan kansızlığı önler.
- Tansiyonun dengelenmesine yardım eder.
- Osteoporozun(kemik erimesi) önlenmesini sağlar.
- Sarı nokta göz hastalığının riskinin azaltılması ve kolesterolün düşürülmesinde etkili olduğu düşünülür.
- B12 vitamini bağışıklık sisteminin güçlenmesinde etkilidir.
- Merkezi sinir sistemini güçlendirir ve sinir sisteminin sağlıklı bir şekilde çalışmasına yardımcı olur.
- Bilişsel fonksiyonlar ve hafıza üzerinde etkindir.
- Alzheimer ve demans hastalıklarının oluşumunu geciktirebilir.
Melike Dede ve Oğuzcan Kınıkoğlu’nun hazırladığı Vegan Patates YouTube kanalının B12 vitamini hakkındaki videosunu izleyerek ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz.
